Oględziny nieruchomości nietypowych.
Rzeczoznawca majątkowy w Cieszynie od czego zaczyna swoją prace w terenie…od zwykłych oględzin nieruchomości…kolejne problematyczne zlecenie od Komornika – dzień jak co dzień. Nieruchomość z zewnątrz w opłakanym stanie, zagrzybienie ścian, mech w murach, dachy w części załamane. Nastrój opuszczonej nieruchomości, melancholia, rozpad, rozkład, aura zmrożona zimowym lodem…Pierwszy budynek nuda…standard klasyczna płytka na podłodze i gładź na ścianach, kolejny budynek dokładnie to samo, ale w dużo gorszym stanie. Kilka notatek, parę zdjęć…podczas takich oględzin pierwszą myślą jaka się nasuwa to jak najszybsza EWAKUACJA do ciepłego biura, kawy, biurka z komputerem. Budynek za budynkiem sfatygowane obiekty produkcyjne gdzie ich lata świetności dawno minęły z uwagi na brak dbałości o stan techniczny. Zapewne nie było to zamierzeniem właściciela, a wynikało z sytuacji materialnej i być może braku zdolności do adaptacji biznesu do nowych warunków ekonomicznych. Sytuacja nieoczekiwanie jednak miała się zmienić po wejściu do najwyższego budynku. Z opisu właściciela podobno do niedawna wewnątrz znajdował się działający młyn. Widząc stan techniczny pozostałych budynków, obraz który jawił się w wyobraźni to katastrofa, dewastacja być może widoczne ślady włamań i kradzieży. Zaskoczenie przyszło szybciej niż wyobraźnia dokończyła rysowanie katastroficznego scenariusza. Okazało się, że wewnątrz jest kompletnie wyposażony młyn. Co ciekawe początki jego istnienia, co udało się zbadać przy pomocy informacji zgromadzonych w Książnicy Cieszyńskiej sięgały 1761r. Wewnątrz wiele zabytkowych rozwiązań technicznych, cały młyn pierwotnie napędzany siłą wartkiego strumienia rzeki oraz napędowym kołem głównym wykonanym w całości z dębu z wymiennymi zębami zębatek w razie awarii. Podobno współcześnie koło nadal napędzało cały młyn, ale już w sposób elektryczny. Młyn to 3 kondygnacje połączonych ze sobą kół pasowych, napędowych, dźwigni, przekładni napędzanych pasami transmisyjnymi, koszami zsypowymi, urządzeniami do mielenia i sortowania. Całość wykonana w technologii drewnianej z pasami płóciennymi lub skórzanymi. Na urządzeniach widoczna była gruba warstwa równych rodzajów produkowanej mąki i wszędobylski przyjemny zapach zmielonego ziarna. Ciekawostką również była winda, która poruszała się po każdej kondygnacji na drewnianych szynach !
I tak z paskudnej brzyduli wyrósł obraz pięknego wnętrza, niespotykanych rozwiązań technicznych i wizji kształcenia młodzieży po zorganizowaniu muzeum… Muzeum innego, nie kojarzącego się z nudą witryn szklanych i statyką, a hałasem i dynamiką poruszającego się organizmu starego młyna.
Poniżej rys historyczny dzięki dokumentacji zgromadzonej w Książnicy Cieszyńskiej:
- Rs AKc 705. Przywilej z 1761 dla Adama Dulawy na kupno młyna na Frysztackim Przedmieściu.
- Rs AKc 708. Umowa kupna realności w Cieszynie na Frysztackim Przedmieściu zwanej „Vorwerk Bereschinie” pomiędzy rodziną Demlów (jako sprzedającym) a Hermanem Eisnerem (jako kupującym) + plan sytuacyjny
- Rs AKc 709. Dokumenty dotyczące budowy nowej piekarni mechanicznej 1929-1930.
- Rs AKc 710.
- Plan przebudowy młyna z 1912
- Plan budowy piekarni z 1930
- Plan sutuacyjny młyna i piekarni z 1940
- Plany budowlane młyna, piekarni i zabudowań gospodarczych oraz plan sytuacyjny z 1947
- Rs AKc 711. Dokumenty dotyczące spraw finansowych Hermana Eisnera min. Kredytowe na zakup młyna na Frysztackim Przedmieściu w Cieszynie 1901-1925
Najstarszym śladem historycznym odnoszącym się do „młyna” jest przywilej jego kupna z 1761 roku. W roku 1907 Pan Herman Eisner kupił nieruchomość na której to nieruchomości zlokalizowane były przedmiotowy młyn i piekarnia. Z dużą dozą prawdopodobieństwa należy przyjąć, iż układ funkcjonalny młyna i przynależnej piekarni odpowiada w dużej części założeniom pierwotnym. 9 lutego 1929 roku Pan Herman Eisner zwraca się do Starostwa w Cieszynie o uzyskanie pozwolenia na dobudowę do istniejącej piekarni „nowej piekarni”. W wyniku przeprowadzonego 29 lutego 1919 „dochodzenia przemysłowego”. Starostwo w Cieszynie udziela pozwolenia 26 lutego 1929 roku G-733/1 na rozbudowę istniejącej piekarni.
 |  |
Część dokumentacji „młyna” sygnowane: Wiedeń 30 dezember 1912:
…i co dalej w 2005r młyn wyglądał tak:
 |  |
 |  |
Zdjęć z zewnątrz nie warto zamieszczać, aby nie zepsuć miłego, ciepłego nastroju dziedzictwa kultury technicznej naszych przodków…
Na marginesie czerwonym drukiem należy wspomnieć, że ani budynek ani wyposażenie nie było wpisane do rejestru zabytków – nikt o niczym nie wiedział.
Po zaproszeniu do młyna, za zgodą właściciela Dyrektora Muzeum Ziemi Cieszyńskiej oraz Konserwatora Zabytków, coś drgnęło – pojawiło się głębokie zainteresowanie obiektem.
